Latest items:
Arsis, 21 november 2024
Drżenia niewidzialnych membran
Słyszysz jak gram? Usłysz, pomimo szumu. Pomimo piskliwej w uszach ciszy.
Odbija się od ścian pustego domu echo przeszłego czasu.
Trwam. I ty trwasz. Trwamy razem
w tej maestrii umierania.
Zaciskam powieki. Otwieram…
Za oknami zieleń drzew.
Szeleszczące liście
dębów, kasztanów.
Za oknami dzień. Słońce pałające spoza chmur.
Tylko te okna. Odrapane.
Zaciągnięte kotary…
Te okna…
Wiesz. Upiłem się.
Ładunek w teście nuklearnym o kryptonimie
„Boltzmann”,
miał siłę 12 kiloton.
Na pożółkłej stronie starej gazety prototypowa lampa do naświetlań.
Pod nią, na stole, spalone kawałki skóry z czarną sierścią kozła.
Na ścianie zarys śmiertelnego odbicia. W lustrze stojącego trema...
Na pierwszej stronie Las Vegas Sun,
uśmiechnięta tancerka
przymila się do obiektywu z bielmem katarakty na oczach.
Zatrzęsło w posadach,
okienne szyby
wypadły z ram.
Urządzenie RDS-6s w pierwszym sowieckim teście termojądrowym
eksplodowało z silą 400 kiloton.
Pochmurne niebo semipałatyńskiego poligonu jądrowego rozbłysło piorunującym światłem.
Na stepie. Na wilgotnej trawie. Po której ojciec szedł wtedy, malejąc,
kiedy oddalał się coraz bardziej. Zatapiał się w ciszę. I kulał na lewą nogę. Utykał...
Poranione oczy w domu na pustkowiu.
Oczy umarłego od dawna ojca. I oczy nieżywej matki.
Skąd tyle tego, skąd? Tych widm,
co były kiedyś obojętnymi za życia ludźmi ?
Nadpalone obrazy na ścianach. Na ścianach… Na popękanych…
Portrety. Zdjęcia.
Pergaminowe twarze…
Spierzchnięte gorączką usta…
Czyje?
Moje?
Twoje?
Całkowicie obce…
Zaciśnięte w kreskę bez wyrazu, bez emocji. Bez wiary...
I oboje spoglądają na mnie zasklepionymi czarną ziemią oczodołami, gdzieś spomiędzy
głębokich warstw przeszłego czasu.
Przechodzą obok mnie jak ślepcy,
widząc bez oczu geometrię
nieprzestrzenną, przezroczystą.
I obmacują wszystko w wielkim zdziwieniu,
jakby odkrywali na nowo
tajemnicę swojego dawnego życia.
Opukują lekko opuszkami palców. Przedmioty. Rzeczy pozostawione w nieładzie.
W niedokończeniu…
Nawołując się w ten sposób poprzez drżenia,
które są wychwytywane, tylko przez nich.
Ponieważ są zbyt nikłe, na tej nazbyt niewidzialnej membranie.
Na ścianach szara pleśń
i szron nuklearnej zimy.
Ślady czyichś rąk. Rozczapierzonych palców i ust.
Co były przytknięte
do zimnej powierzchni spękanego tynku.
A więc to tu ojciec całował swoją jedyną Marię,
która go nawiedziła tuż przed śmiercią. To tu dostąpił aktu wniebowzięcia,
mimo że jego truchło leży teraz na podłodze w stosie rozsypanych piór. W pyle rozkładu.
Postępującej
atrofii.
Na pustyni. Na pustkowiu...
Zatrzaśnięte drzwi
żelbetowego
bunkra.
Stalowe wrota…
Na pustyni słońce zaświeciło po raz drugi.
Wtedy…
Schron atomowy ma na ścianach rdzawe smugi od nawracających deszczów.
Od tych ciągłych nawrotów piskliwej w uszach melancholii.
Ups…
Butelka wypadła mi z dłoni.
Roztrzaskała się o podłogę,
*
Budzę się…
Rozwieram pozlepiane oczy,
które widzą
podwójnie. Potrójnie…
Postrzępione światło
wysypuje się z ekranu telewizora szumiącą kaskadą mżących pikseli.
*
Tu przerywam pisanie,
ponieważ coś mną
za bardzo wstrząsnęło…
I pełno tu kształtów znikomych w zapachu
przepływającego kurzu. W zapachu uschniętych fiołków…
W pyłkach, które idą powietrzem. Przechodzą lekkim podmuchem po skroniach...
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-11-21)
***
https://www.youtube.com/watch?v=os87VyXpd-E
Arsis, 14 november 2024
Fluktuacje
Widzisz? Spójrz.. Na mnie. Albo na pustkę za mną, obok, tuż przy mnie. Albo najdalej…
Spójrz w głąb niczego. W mrok. W noc. W westchnienia zimne i ciężkie…
Posłuchaj jak przytula się do mnie cisza.
Wsłuchaj się
w to swoje okrutne milczenie.
To jest tutaj. I jest nie tutaj.
W odmętach jakieś szelesty. Za oknem deszcz. Wiatr kołysze gałęziami…
Szelesty uschniętych liści. Złotych, rdzawych… Liści umarłych.
Szorujących po asfalcie ulicy, po chodnikowych płytach. Po trotuarze…
Wiesz, nie ma tu ciebie.
I nigdy nie było.
Za oknami wiatr.
Odbija się i huczy kawalkada skłębionych chmur,
co snują się. Idą gęsiego.
Ten wiatr. Ten oto wiatr. I deszcz.
Wiesz, w tym zimnie.
W tym chłodzie
przytkniętych
do twarzy dłoni.
W tym szumie
płynącej w uszach krwi…
W pustym pokoju. Przy regale...
Przy ścianie. Stoję w niemodnej koszuli. I patrzę. W blask oczu, które mogłyby być twoje.
Ale nie są i nigdy nie będą.
W ten blask szarego popołudnia. W te okna, która są zastępczo twoimi oczami.
Oczami z fałdami firanek. Falującym bielmem. Atomową kataraktą...
Stoję i patrzę.
Patrzę
za ciebie.
I słucham, słuchając za ciebie tego ptaka, po którym
nie pozostała nawet szczypta prochu.
Stoję twarzą do ściany.
Tej oto ściany
pełnej grudek mikroskopijnego kwarcu.
Przywieram nosem, czołem do chłodnej powierzchni. Do bieli. Do tej pajęczyny pęknięć…
I podążam paznokciem po tych rzekach, dorzeczach. Po tych krainach gorączkowej fantasmagorii.
W ciszy mojego oddechu. W piskliwym szumie. W biciu serca…
Jesteś tutaj?
Ja jestem.
Za oknem szary świt.
Deszczowy dzień.
Za oknem nagie gałęzie kasztanów.
I w tej ciszy. W tej zakurzonej otchłani pełnej martwego czasu…
W tej opuszczonej komnacie z białych ścian…
W żeliwnych rurach przetaczają się ciche jęki, bulgotania…
A więc,
ktoś tu
jeszcze jest.
A więc coś tu jeszcze żyje, mimo że dawno umarło. Jest nade mną. Piętro wyżej. Na poddaszu.
Kroki nade mną. Kroki. Czyjeś kroki.
Tam i z powrotem.
T a m i z p o w r o t e m…
A więc coś tam żyje. Albowiem żyje moim własnym życiem. Żyje wciąż we mnie,
tylko milcząc.
W absolutnym milczeniu…
Tylko te kroki. Moje własne k r o k i…
Mój nieżywy od dawna ojciec. Moja umarła matka…
Chodzą i snują się bez celu. Dotykają ścian.
Dotykają ich opuszkami palców jak ja.
Muskają je, jakby w straszliwej ślepocie
wiecznego unicestwienia.
Muskają je jak ślepcy,
co próbują okiełznać
tajemnicę czasu i miejsca.
Ja tu z nimi jestem.
Między nimi.
Są i nie są, zarazem.
Przemieszczają się,. Płyną…
Przekraczają przezroczyste bramy z powietrza.
Przechodzę.
Wchodzę między nich. Między te dwa skrzydła drżącego chłodu. W samo centrum próżni kosmosu,
która jednak nie jest próżnią a przestrzenią kipiącą od kwantowych fluktuacji.
Do niedających się przewidzieć odchyleń. Stochastycznych zmian w czasie. Niewykazujących
żadnej tendencji i całkowicie przypadkowych.
Opieram się teraz plecami o lodowaną ścianę. I widzę przed sobą
w dziwnym migocie fotele, kanapę, stół…
Dwie pufy, stolik z kryształową popielnicą…
Drzwi obite skajem. Regał w kolorze orzecha, z którego spoglądają na mnie twarze. Zamazane.
Twarze bohaterów z zapleśniałych stronic. Zapomnianych.
Na podłodze stosy pocztówek
zaadresowanych do nikogo,
z jakichś tam bliżej nieznanych okazji albo niesprecyzowanej rocznicy.
Rozrzucone. Wyblakłe,
poprzecierane.
Pogięte krajobrazy.
Popękana emulsja na zdumionych obliczach.
Pergaminowych.
Zdumionych moim szeptem
do samego siebie…
Moją cichą przemową.
Moją litanią niezrozumiałych, niewyraźnych słów.
Patrzą się na mnie. Przeszywają na wskroś. I wszytko na mnie spogląda
w tej monotonni przepływającego kurzu.
Na lastrykowych parapetach nie do końca wypalone świece.
Wystygłe.
Kładę policzek
na zimnym
kamieniu
I dotykam palcem.
Obrysowuję te resztki pełne zaschniętych grud…
Na dębowej klepce rozlewa się
w szczelinie źrenic
plama bladego światła.
W kapiących z kranu kroplach.
Do zlewu pełnego rdzawych smug.
W tykającym zegarze… Zatapiam się w konstrukcie przeszłego czasu. Niknę...
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-11-11)
***
https://www.youtube.com/watch?v=RMCWaTl2KlE
Arsis, 14 november 2024
Muslimowo. Szczypce śmierci
Ja tu idę. Ja tu znowu idę. Jestem. Jestem tutaj. Jestem wciąż. Umierając widziałem półprzymknięte
oko swojego własnego ciała. Widziałem siebie w dole. Przed sobą. Obok. Ja, jako: nie-ja. Albo: ja-
on. Albo: ja-ono. Albo…
Moje ciało. Martwa powłoka. Zardzewiała skorupa pełna zeschniętych grud ziemi i w podartych
łachmanach.. Oblepiona, brudna bryła. Pełna blizn, rakowatych narośli.
Na drodze tej mijałem siebie i mijam nadal. W obrośniętych zielskiem bezdrożach. W deszczu.
Albo w słońcu padającym z ukosa.
W tnących jak miecze ostrych smugach promieni Roentgena.
Między gałęziami. W szeleście liści. W wątłych łodygach. Zielonych.
Refleksy nie dające spokoju.
Efekt stroboskopu.
Wywołujące epilepsję migotania i blaski.
Czarny dom. Samotny. Dom umarły. I cichy. Dom, w którym ojciec konał do białego świtu.
I wołał. Wołał, mając zaciśnięte powieki.
I wołał Marię. Nawoływał jakąś niedosiężną i milczącą Marię…
„Mario, Mario!”
I leżał nieprzytomny w rzygowinach
zmieszanych z krwią.
I robił pod siebie, tonąc w coraz większej kałuży.
„Mario, Mario!” –
padało
nieustannie.
W mdłym świetle wiszącej lampy.
Z uporem maniaka.
Z występującą na zimne już usta śliną. Wygięty w łuk doznawał wniebowstąpienia z wytrzeszczem
zdziwionych oczu. Z charczącym oddechem i z wyciekającym z nosa życiem.
Zimne zesztywnienie oblazło sufit i ściany w monotonnym glissando syreny alarmowej.
Na stepie.
Na pustkowiu sinym jak lodowate wargi trupa. Trwająca ewakuacja.
W szarości
deszczowych chmur.
W krzyku upiornej samotności
jakieś upiory.
Lidzie w maskach.
Przedzierające się zwidy
w rozbłyskującym od promieniowania powietrzu.
W mżących pikselach
wysypujących się
z ekranów martwych telewizorów.
Rozkołysane ciężarówki
z szarymi pakami.
Ciężarówki rozchlapujące błotnistą breję w kondukcie.
W żałobnej oprawie wniebowzięcia. Głosy z megafonów. Zachrypnięte zrywy.
Słowa.
Urywane frazy…Trzaski i piski.
Szmery pulsujących,
głośnikowych membran.
Sto razy. Jeszcze tutaj. I jeszcze.
W mroku rozpadliny przecinającej ziemię.
Stada kraczących kruków czarnych jak bezgwiezdna otchłań nocy.
Ciemno. Ciemno.
Ja tu byłem.
I jestem.
Jesteś tu jeszcze?
Widzę, jakby
wystające zewsząd ręce.
Jakieś kikuty wyrastające z ziemi. Spalone
Byłem tu
kiedyś,
będąc jeszcze.
I będąc znowu, nie byłem tu nigdy.
Ale jestem znowu, tak jak ty nie byłaś tu nigdy.
Albo byłaś od zawsze, tylko w miejscu nieistnienia.
Majaki. Majaki.
Zwidy.
Trwająca
nukleosynteza.
Wielki Wybuch. I znowu czarna otchłań. Wirujące dno. Wsysająca wszystko nicość.
W sąsiednim pokoju półmrok.
Na stoliku.
Na biurku stoi głowa z kamienia. Zresztą nie tylko jedna.
Całe ich roje.
Jakieś niedokończone popiersia. Wlepiające wzrok nie wiadomo w co.
Na podłodze lezące truchło w stosie rozsypanych piór i z czaszką jakiegoś ptaka. Jakiegoś dziobaka
bez oczu.
Gdzieś z ukrycia, dochodzi cichy szmer
nieskończonego wzrostu.
Miliony. Miliardy komórek. Tryliony nie wiadomo czego...
Czegoś nie stąd i nie stamtąd…
Czegoś, co zajmuje wciąż nowe obszary...
Na migoczących
ścianach
plamy zacieków.
Kreski popękanego tynku…
Jakieś gestykulacje
w ciągłych powtórzeniach, pertraktacje na migi.
Wśród cienistych sobowtórów rozchodzą się echa szyderczego śmiechu.
Zniża swój koszący lot ukrzyżowana
na strunach powietrza śmierć.
Jest coraz bliżej i oblizuje się lubieżnie.
Z rozwartym szeroko czerwonym łonem. Pulsującym wnętrzem.
Wilgotnym...
Poruszająca szczypcami. Wolno. Bardzo wolno...
Halucynogenne omamy. Głosy w mojej głowie. W głośnikach wielkich radiol nieustanne wezwania.
Komunikaty…
Na piaszczystej drodze.
W szmerze
straszliwej radiacji.
W szumie gorączkowej maligny, przemknęła gdzieś moja umarła już matka.
Przeszła w cichym utajeniu, w sennej godzinie. W piaszczystym pyle, któregoś dnia lata. Wśród
skwaru.
Mijam procesję splątanych ze sobą widm
o jednakowych twarzach. Zamazanych.
Korowód mgielnych oparów
jakiegoś cierpienia.
Przepływają. Płyną. Idą…
Cichym stąpaniem wypełniają ziemię.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-11-08)
***
https://www.youtube.com/watch?v=_NzOQV39-PA
https://www.youtube.com/watch?v=hpWbnr5mBX8
Arsis, 1 november 2024
Norylsk. Nieskończony deszcz
(Droga)
Daleko jest stąd do wszystkiego. Daleko jak stąd do wieczności. Przez drogę zaśnieżoną,
bijącą po oczach cząsteczkami jaskrawych, mżących luminescencji.
Idę. I idę, gdy wokół drzewa... Gdy na poboczach chylą się pod czapami ciężkiej bieli.
Pochylone. Coraz bardziej wątłe w tej nieskończonej pustce piekielnego lodu.
W tym absolucie nieistnienia.
Jesteś
tutaj?
Spójrz!
Moje oczy i dłonie. Moje spierzchnięte gorączką usta…
Przesłonięta mgłą żółtawa łuna opadającej siarki..
A w tej ciszy mdławy odblask natury. A w tej nicości jedyne oko. Zaćmione.
Przesłonięte dymem w snopie kwaśnego deszczu.
Moje własne oko patrzące na mnie.
Wpatrzone w samo siebie.
W głąb. W tę głębinę bez końca.
Do wnętrza swojej własnej egzystencji…
(Miasto)
Wiesz, ja byłem
tutaj
wiele razy.
Byliśmy.
I jestem znowu, będąc jeszcze.
Szliśmy tędy, idziemy. Ulicą.
Ogrodem. Placem...
I słyszę. Słyszę te oddechy. Lecz nie twoje, ani moje.
Inne.
Te westchnienia obce.
I widzę procesje przesiąkniętych wilgocią widm.
Jakby idące samych nas odbicia
na zatartej częściowo starej fotografii.
Czy ty mnie
jeszcze
kochasz?
Ja kocham.
I tęsknię.
Chodź, pójdźmy, mimo że deszcz zalewa oczy.
Ten niekończący się deszcz.
Popatrz, jak smukleją w oddali kominy
industrialnej kreacji,
których dymy giną w zwolnionym tempie w stalowej konsystencji niewzruszonego nieba.
I parują jeziora spuszczanej z fabryk wody, nad którymi tańczą ognie świętego Elma.
Drgają.
Niekończący się rur splątany krwiobieg cuchnących wyziewów.
Samochody tonące w brudnym śniegu.
Taplające się w błocie. Przechylone na bok zardzewiałe żuki. Całkowicie martwe.
Pamiętasz
mnie
jeszcze?
Chodź, pójdźmy znowu.
Idziemy.
Zaciskam powieki. Pod powiekami powidok.
Czerwonawy płomień.
W ustach metaliczny smak.
W oknach blokowców twarze. Jednakowe.
Przywarte do pokrytych pyłem szyb,
poznaczonych kroplistym piętnem. Żelaznym.
Ułożone do pocałunku usta. Jak wtedy. W oknie odjeżdżającego pociągu. Na pożegnanie.
Przyciśnięte
dłonie.
Na murze
imię wypisane kredą.
Lecz nie twoje, ani moje. Inne.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-11-01)
***
https://www.youtube.com/watch?v=UteO2YXtQ_w
Arsis, 31 october 2024
Dudinka. Beton i stal
Wiesz, jestem. Jestem tutaj. Jestem tutaj wciąż. I jestem tym jestestwem szarym. Tym deszczem
i mgłą. I jestem tą rdzą wżartą głęboko w każdy zakamarek stalowej tkanki.
Te okna. Martwe oczy.
Umarłe bloki.
Czarne spojrzenia wielkich betonowych gmaszysk,
w których jęczy jedynie lodowaty wiatr.
W przeciągach. W tych gwizdach trzask drzwi bez klucza. Ktoś tu był.
Albo, ktoś tu był, nie przychodząc wcale. A więc…
Szara kołdra kłębi się i przesuwa
w tym swoim
nieustannym przesuwaniu.
W tym milczeniu.
W tej szumiącej, piskliwej ciszy.
W tym potoku płynącej w uszach krwi.
W tej wzburzonej gorączką transowej podróży donikąd.
(strasznie dużo tego „w tym, w tej...”)
Poruszają ustami, takimi obrzmiałymi i sinymi.
Poruszają. I mówią coś. Mówią do mnie i do niczego. Albowiem mówią… Mój nieżywy ojciec
poruszał takimi ustami we śnie. Mówił do mnie w milczeniu i ciszy. W tej szumiącej ciszy
płynącego czasu. W tej kaskadzie deszczowej otchłani, tam i nigdzie. I znowu, gdzie indziej.
Flotylle mgieł
opływają wielki masyw wyobraźni.
Pojawiają się i znikają
kłębowiska rur.
Na pustych placach.
Na opuszczonych placach.
Na samotnych…
Wiatr porusza rytmicznie
skrzypiącą huśtawką. Zgrzyty i piski…
Poruszane niczyją ręką chrzęszczące łańcuchy. Na drewnianym krzesełku wtulona w oparcie
pustka. I znowu. I wciąż.
Rozkołysane. Popychane. W zależności od porywów i kierunku.
W równym tempie. W nierównym… W nic. W NIC. W ABSOLUTNE NIC...
W tę i we w tę. W tę i we w tę.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ. W TĘ I WE W TĘ.
W.. T Ę… I… W E... W... T Ę.
W.. T Ę… I… W E... W... T Ę.
W.. T Ę… I… W E... W... T Ę. W.. T Ę… I… W E... W... T Ę.
W.. T Ę… I… W E... W... T Ę. W.. T Ę… I… W E... W... T Ę. W.. T Ę… I… W E... W... T Ę...
Rury donikąd. Plątawisko rur. Plątanina martwego krwiobiegu. Martwa arteria. Resztki. Resztki… RESZTKI…
R E S Z T K I.
...R E S Z T K I…
Strupiałe, zeskorupiałe, skorodowane…
Ciągnące się w niewidzialność całe procesje stali.
Ażurowe, portowe dźwigi.
Żelazne drzewa. Pusta przestrzeń.
Widma o nieustalonych rysach twarzy przezroczystym wymiarem wkraczają w niewidzialność…
Są. I nie są. Nie ma ich. Ale znowu są.. Tutaj i gdzie indziej. I są gdzie indziej. I są…
W oknach łopoczą jakieś płachty,
jakieś resztki
dawnej egzystencji.
W szarych ścianach, na których wykruszony tynk odsłania czerwone cegły.
A więc w czarnych oczodołach absolutnej martwoty.
W skostniałym absolucie nieistnienia. Jest. I obserwuje. I patrzy.
Ja-on. Albo ono. Albo coś zupełnie innego. Przyczajone za framugą okna. Tego albo innego.
Albo znowu jeszcze innego…
Jest. I obserwuje czujnie.
On. On-ja albo ono przykucnięte
pod parapetem
z pstrokatego lastryko.
Jest i patrzy. I patrzy się okiem
smutniejszym niż mgielna otchłań lodowatego deszczu.
I jest. Albo nigdy go nie było. Go. Albo jego. Albo tego…
I jest we mnie drugim ja.
I jest we mnie.
I mnoży się we mnie pod postacią drgających,elementarnych cząstek substancji czasu.
I wszystko we mnie migocze,
mży jak te kropelki
o zapachu soli.
Idące od morza
cząsteczki szalejącej ciszy.
I przeciska się przez meandry mojego mózgu
chrzęst kotwicowisk na granicy słyszalności,
i plusk kołyszących się oceanicznych statków.
Poznaczone brunatnymi
smugami
obłe cielska.
Wilgotne...
Zatarte napisy.
Pozacierane
symbole i znaki.
Nie ma nic.
Pomiędzy zwisającymi kablami,
między pozrywanymi neuronami, pościerane połacie burt.
Relingi, które ściskały niegdyś marynarskie dłonie.
Teraz w kaskadzie snu, w natłoku pustki i beznadziejnego oczekiwania na nic.
Na absolutne NIC…
Jesteś tu?
Ja tu
jestem.
I czekam.
Czekam na choćby ciche twoje westchnienie.
Na stukot twoich kroków
po betonowym nabrzeżu,
po którym rozbijają się zagubione fale.
I oddechy przeogromnie.
Szelesty i szumy. Obce. Nie twoje.
Wiesz, ja jestem tutaj. Jestem podczas podróży jakiejś nigdy nie odbytej.
Podróży, której tak naprawdę nie ma i nigdy nie było. A której jest tylko mgliste wyobrażenie.
Ocieram się o martwe kamienie,
betonowe mury, donice
pełne zwiędniętych liści…
Schody przede mną, za mną.
Skręcające. Idące wyżej. Niżej. Idące po spirali. Labirynty nie wiadomo
do czego.
Korytarze donikąd…
Krople na twarzy. Na włosach…
Deszcz kapiący z dachów.
Spływający po gzymsach.
Po słupach ulicznych latarni…
W kałużach niebo.
Szara powłoka. Skłębiona.
Poskręcana od jakiegoś
wewnętrznego ruchu
poszarpana, podarta powłoka.
Wirujące centrum NICZEGO.
Daleko stąd do czegokolwiek. Do ciebie.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-10-31)
***
https://www.youtube.com/watch?v=9c5a41eFlGc
Arsis, 27 october 2024
Nierzeczywista
Słyszysz w uszach ten piskliwy szum? Usłysz. Wsłuchaj się. Albowiem w otchłani tej na wpół
spopielonej, na wpół lodowatej…
To tutaj. Tak, to było tutaj. Stoję teraz przed ścianą,
podziwiając fakturę pęknięć i wilgotnych plam.
Muskam palcami. Wodzę po tych rozgałęzieniach. Tych rzekach wyimaginowanych form.
Jesteś tu jeszcze?
Bije mnie po oczach jakiś odblask nieznanej natury.
Idący prosto z gwiazd świetlisty promień.
Liczę wpadające przez okna mżące świetliki.
Bezszelestne żyjątka nacierającej na mnie fantasmagorii.
Czy ty tu
jesteś?
Obok?
Jak blisko?
Wiesz, doskwiera mi chłód
bijący od tych dłoni,
które głaszczą mnie po twarzy. Jakby były twoje.
Ale nie są.
Albowiem to dłonie mojej umarłej matki.
Jest tutaj. Jest, kiedy śnię. Szelesty idą od dołu. Spadają z sufitu drobinki kurzu.
Wirują…
Księżyc rozświetla mrok. W nocy tej. W gęstej ciszy.
W przylegającej do wszystkiego pustki.
W lepkiej od potu konsystencji lśnią puste fotele. Stół...
Regał z książkami oklejony kokonami małych stworzeń, niczym wrak oceanicznego statku.
Falujące pajęczyny,
w których uschnięte ćmy, w których nic…
Jesteś?
Albowiem twoje
milczenie.
Twój niebyt.
Niezmierzona otchłań nicości…
Jesteś tylko na chwilę. I znowu cię nie ma…
W drugim
pokoju
-- czyjeś kroki.
Nasłuchuję...
Lecz nic.
To chwilowe.
Jak błysk słońca na poruszanej
przez nikogo szybie.
Nagła iskra jakiegoś pragnienia. Pełna wspomnień. I czegoś jeszcze.
I w tym śnieniu dotykam przelotnie twojego ramienia. Drżącego.
Pod kosmykiem włosów odbijający się w źrenicach promień. Na łąkach upalnego lata.
W tej dusznej godzinie.
Wśród skwaru.
I w przesłaniającym niebo obłoku obrzeżonym liliową kreską.
A więc tutaj jesteś.
Chodzimy boso. Po trawie. Po kroplach rosy. Po deszczu.
Ciepłym jak dotyk. Jak pocałunek w cienistych objęciach kasztanu.
I wzdychamy westchnieniem
kwiatów o zmroku,
bądź o jutrzence, co wyrasta nad lasem łuną.
Ale jeszcze nie teraz.
I nie później.
Tylko wtedy, kiedy
będąc jeszcze,
nie byliśmy wcale.
I jakoś tak, jak tylko może być we śnie.
I idziemy wśród
anemonów.
W zielonych leszczynach...
Idziemy wytrwale, idąc raz jeszcze. Bez siły ciążenia
i w blasku innego słońca. Innych oczu. Takich innych zupełnie drżących w kącikach ust.
Weź mnie
za rękę.
Bierzesz.
Pod palcami twoja
gładka skóra.
Zaciskam mocno.
Mówisz coś do mnie. Szepczesz.
Lecz nie słyszę. Nie dosłyszę,
ponieważ przerasta nas perlisty szum strumienia.
Ale ja to wiem.
Wiem,
moja kochania.
Już nie musisz. Już nic.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-10-27)
***
https://www.youtube.com/watch?v=4EXzdbe_vLI
Arsis, 22 october 2024
Underground
Spójrz! Spójrz… Tak wiele razy. Tak w i e l e r a z y… Zegar wybija którąś tam znowu pełną godzinę.
Czy ty. Czy ty… Dziwne to wszystko. Dziwne bardzo. Zagmatwane.
Czy ty mnie widzisz? Spójrz, ja nie mam oczu.
Noc mi je zabrała. Noc. Noc...
Te jarzące się piksele pełgające
w mroku opuszczonego pokoju.
Te mikroskopijne cząsteczki
mżącego kurzu. Płynące dostojnie.
Idą, przedzierają się przez cementowe spojenia cegieł.
Poprzez tynk.
Przez beton.
Żelbeton… Stal...
Popatrz na to wszystko. Na te kołyski pajęczyn, w których usychają ćmy.
Które znalazły tutaj swoje spełnienie. Ktoś tu kogoś kochał, wiesz?
Teraz walają się tu sterty porzuconych rzeczy. Jakieś foliały w podartych, płóciennych okładkach.
Pożółkłe roczniki dawno zapomnianych treści...
Chrzęszczące szkło. Pod stopami. Rozbite.
Słyszę szepty. Wiesz? Słyszę szepty.
Coraz częściej doskwierają mi szeptane słowa.
Słyszysz? Słyszysz?
Nic nie słyszysz.
Albowiem twoje
milczenie.
Przeogromne jak wszechświat.
Ale jednak słyszę. Te oto szepty w gongach stojącego zegara.
I coś, co do mnie mówi w natłoku utajonych słów.
Coś spoza czasu.
W nocy. W obskurnej nocy. W zapachu
kurzu i pleśni.
W bezwonnej woni uschniętych kwiatów w wazonie.
W wazonie pękniętym na wpół.
W tym oto wazonie na stole,
przy którym stoi odsunięte krzesło.
Jakieś takie odrapane i chwiejne. Rozkołysane.
Wiesz, nawiedzają mnie fantomy, wskrzeszone przez nie wiadomo co widma...
Czy ty
mnie
słuchasz?
Idą powoli, jakby z ograniczoną zdolnością ruchową.
Ich oblicza oświetlają takie niebieskawe płomyki
bardzo lekkie i nikłe. Idące od spodu.
Pełgające w szczelinach podłogowej klepki.
Od ziemi…
Nie. To tylko zmory.
Znikają, kiedy zamykam je powiekami.
Zaciskając je
mocno,
aż do bólu.
Siedzę zakopany w stosie papierów, takich niedzisiejszych.
Z uchem przy radioodbiorniku, w którym szum miesza się ze szmerem.
Z piskliwą chropowatością
dalekich sinusoidalnych dźwięków.
W mdlącym świetle
wiszącej lampy
odkurzam pocztówki. Wyblakłe.
z życzeniami, na któreś tam święta.
Zapisane odręcznie papiery, wystukane na maszynie telegramy.
Wycinki z gazet. Pozostałości po ojcu, po matce.
Kalendarzyk z podstawką. Tekturowy.
Pamiątkowa moneta z zatartym wizerunkiem twarzy.
Stary telefon. Czarny. Wiesz, taki ebonitowy
z tarczą.
Zakurzony. Kurz wniknął do głębi.
Ciężka słuchawka z urwanym kablem.
(Ja do ciebie mówię. Ach, no tak. Więc, mówię do nikogo. Do siebie samego jedynie)
Maszyna do pisania. Fioletowa bibuła.
Wyblakłe wnioski, podania...
Bibułka z tytoniem po ojcu.
W drewnianym pudełku.
Nie dopalił do końca. Nie zdążył.
Zeszyt z podstawówki
ze szlaczkiem,
z dziecinnym opowiadaniem o niczym.
Świadectwa ze stopniami (próżno tu szukać czerwonego paska)
Wiesz?
Dobra,
nieważne.
Mówię do siebie samego. I mówię jakimś podziemnym szeptem,
co się wydobywa z moich trzewi.
I wydobywa się ze ścian wilgotnych i zimnych.
Jakbyśmy byli jednością. Ja i dom mój.
W jeden organizm splątani.
Poprzez rury żeliwne i ciężkie.
Pogłos idzie kaskadą, co rezonuje z powrotem
na membranach moich uszu.
Kaskadą ziemistą i mroczną, idącą z zakamarków opuszczonych pokoi.
W których dopalają się świece. Poustawiane gdziekolwiek: na podłodze, parapetach, krzesłach...
W dzienniczku
ucznia --
liczne uwagi.
Kto był tym uczniem?
Ktoś mało aktywny na lekcjach. Z czytanek, z wierszy: dwója.
Z pisania:
niedostateczny.
Pani wychowawczyni
wypisała to pięknym,
zamaszystym pismem.
Takim barokowym.
Z licznymi zawijasami osoby mściwej.
Takie małe Schadenfreude, że dwója za całokształt. Za krzyki. Za gonitwy na przerwach z samym
sobą…
I za granie na flecie, na trąbce.
Ponoć Miles Davies nie przeszedł do następnej klasy.
Bo grał jakoś tak nie po kolei. I jakby od tyłu,
mając gdzieś pasaże i gamy.
Wolał mroczne speluny. Podziemne bary.
Jimmy Hendrix,
ech, ten,
to już w ogóle...
Pani od muzyki dostawała histerii. Wzywała ojca do szkoły. Ojciec walił potem pasem po tyłku…
I jakie to ma teraz znaczenie?
Rozpadające się
od dotyku szczątki.
I wszystko jest
jakieś mżące.
Drgające
w dłoniach
eterycznym blaskiem.
W otwartym szeroko oknie
czarny prostokąt kosmosu. Gwiazd dalekich roje.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-10-22)
***
https://www.youtube.com/watch?v=5E5JyS12k4o
Arsis, 13 october 2024
W deszczu spadających ptaków
Spójrz na mnie! Do kogo to mówię? Do ciebie. Do nikogo. Ja nie mam już oczu. Widzę bez oczu,
widząc wewnętrznie. Pozostała jedynie pamięć.
Pamiętam, że wtedy, kiedy zstąpiła Maria, w swojej olśniewającej aureoli. Wtedy, na stepie,
któregoś dnia słotnej jesieni.
Wybiegłem wówczas przed dom. Samotny dom. Drewniany…
Ten właśnie dom, w którym pogrzebałem swojego ojca.
Leżał wtedy pijany w obskurnym świetle wiszącej lampy.
I wołał, jakoś tak z pogłosem echa.
Wołał przez sen, ten swój sen pijacki. I wołał wciąż.
Wykrzykiwał czyjeś imię: „Maria, Maria”!
Ale wiedziałem, ze pozostała w jego mętnych już oczach jedynie śmierć.
To odchodziło stopniowo,
etapami.
Nieśpiesznie...
Choć wykłócał się jeszcze z kimś, że ten zasłania mu widok
na okno.
Z okna na step.
Na buchające kominy wyimaginowanych parowozów.
Na parowozy pełne pary i zgrzytu ruszających w miejscu wielkich kół…
Był na kolejowym dworcu,
z którego odjeżdża się do wieczności.
Wybierał się
w podróż
bez powrotu.
W dłoni ściskał uchwyt
skórzanej walizki
wypełnionej po brzegi swoim życiem.
I wtedy.
Wtedy
właśnie.
Wtedy, kiedy stanął na stopniu wagonu odwrócił się do mnie. I pomachał na pożegnanie.
Ostatni.
A kiedy wszedł, rozpłynął się
w tłumie zbłąkanych dusz,
które przypominały bardziej
kłęby rozbuchanej pary, aniżeli widma umarłych.
I nie wiem, czy to był jego sen,
czy mój własny,
który śniłem
wewnątrz jego snu.
Kiedy podążałem ku wyjściu,
wołał za mną,
próbując chwycić mnie za nogawkę spodni.
I wykrzykiwał wciąż to imię w przeciągłych gongach stojącego zegara.
W szarości dnia na drobinkach wirującego kurzu. Wzburzonego, skłębionego przeze mnie…
„Maria, Maria…”,
Zdążyłem jeszcze (w biegu) potrzeć dłonią po blacie stołu,
zostawiając na nim smugi
w szarym pyle przeszłego czasu.
I kiedy za mną roztaczała się jedynie cisza, ta cisza
wypełniona piskliwym szumem
gorączki,
wybiegłem na zewnątrz, na step,
prosto w wilgotne kępy żółtej wegetacji.
W chłodne objęcia wiatru.
Kiedy Maria objawiła się w potoku jaskrawego światła, zasłoniłem z krzykiem oczy,
uderzony blaskiem morderczej kreacji w wirze utrąconego czasu.
Co się piął powoli do nieba. Ale jakoś tak leniwie, jakby od niechcenia…
I rozpadał się w noc. W nic.
W tym straszliwym
promieniowaniu.
W napływającej fali...
Przez palce przesiąkały drżące nitki bladej,
rozochoconej śmierci,
przeszywając przestrzeń mojego pustego jestestwa.
Kiedy stałem w deszczu spadających ptaków o płonących skrzydłach. Na ziemi nimi usianej.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-10-13)
***
https://www.youtube.com/watch?v=4bVKAK463n4
Arsis, 11 october 2024
Nieuchwytne
Idą do mnie. Wyciągają się zewsząd czyjeś ręce. Jakieś uschnięte, spalone kikuty.
Wyrastają ze ścian, sufitu, pootwieranych szafek...
Ręce, nie-ręce. Jakieś skostnienia odległej przeszłości, która prosi o litość.
Gdzie ty jesteś? Powiedz. Mów, mimo milczenia,
mimo zatkanej śmiertelnym obrzękiem krtani.
Nasłuchuję.
W szumiącej, piskliwej ciszy wyławiam nikłe, pojedyncze tchnienia.
Bardziej fantomowe iluzje dźwięku, jakieś glissanda...
W pokoju obok, w którym jest biblioteczny regał,
szron pokrywa półki z pleśniejącymi słojami
przeszłego czasu, brzegi
zakurzonych książek.
Niknące w półmroku nocy widma
ze zjawami gestów, twarze dawno umarłych…
Cicho. Cicho. Ojciec jest jeszcze tutaj. Siada w swoim fotelu, na którym siedział tyle razy za życia.
Raz nawet usnął na nim pijany z tlącym się jeszcze papierosem, wypalając w oparciu dziurę.
Teraz okrąża ją palcem. Przypomina sobie. Przypomina, roztaczając wkoło błękitnawą poświatę
drżącego hologramu, prześwitującego rentgenowskiego zdjęcia...
Jest tu jeszcze.
Nachyla się nad stołem, na którym leżą pożółkłe roczniki, fotografie, czasopisma…
Gładzi to wszystko dłońmi, przypominając sobie raz jeszcze.
To i owo. I tamto, co się już zdążyło
rozsypać, stoczyć w otchłań przeszłości.
Czyta bez przekładania stronic, gdyż wszystko jest dla niego
czytelne i jasne,
nawet niezapisana kartka.
Skąd to jego nagłe przybycie? Nic mi ostatnio nie mówił we śnie. Nie uprzedzał.
Przyszedł z zaskoczenia. Jakoś tak sam z siebie.
Tak jak się odwiedza porzucone dawno miejsca.
Przyszedł z wieczności, ze snu śniącego na jawie przeze mnie. W rozstrojonych dźwiękach pianina.
Dotyka klawiszy. Przebiega dłonią.
Dźwięk wydobywa się, jakby nie stąd. I nie z teraz...
Ciscollo! Ciscollo!
Mawiał
wtedy.
Krzyczał…
Kiedy żył. Kiedy jeszcze oddychał.
Jest tu jeszcze.
Otwarte na oścież drzwi.
Opuszczone pracownie,
rzeźby, popiersia… Dłuta walające się wokół.
Drzwi otwarte.
Zatrzaśnięte
na wieczność…
Na podłodze okładki
gramofonowych płyt.
Patrzy się na mnie zalotnie Violetta Villas, odchylając głowę.
I odsłaniając w jakimś zmysłowym pragnieniu swoją smukłą szyję.
Czego ode mnie chcesz?
Powiedz.
Erotyzm wybija się
z każdej litery, każdego piksela…
Wiesz o mnie
wszystko
-- mówi do mnie.
Czy, aby na pewno?
Uśmiecham się do ciebie, nie widzisz? Albowiem uśmiechem miłość się zaczyna… Szepcze…
Ale to nie ta miłość. To miłość zupełnie inna. Do kogoś zupełnie innego.
Widzę, że nie czeka z odpowiedzią.
Rozpływa się w jakichś jarzeniach, szelestach…
W niebieskawym dymku z papierosa spoziera Hanka Ordonówna.
Posyła uśmiechy ze Sfinksa, ze sceny Qui Pro Quo.
Zdaje się, że mówi do mnie, szepcze:
nie bój się, już odchodzę na zawsze, już zaraz, bo kogo nasza miłość obchodzi?
To jakieś małe nic. Odejdę, tak po prostu, na pierwszy znak.
Na lekki ruch ramienia,
na nieśmiałe przechylenie głowy…
Jewgienijo, to ty? To znowu ty?
Skąd tu nagle ta zbłąkana dusza? Ta błądząca postać?
Nie. To tylko cień na ścianie.
Od mojej ręki, którą odgarniam z czoła kosmyk włosów (twoich?)
Albo od maleńkiego żagla piórka, w powietrzu, które wypadło z opuszczonego gniazda.
To nic. To już
zniknęło.
To tylko tak, na chwilę...
Aleksander Żabczyński, tak, to ten, co rzuca spojrzeniem spod kapelusza.
To ten, co przysiągł miłość.
Tak, to ten, to ten, co przysiągł, że.
To ten, co stwierdził, że:
Nie kochać w taką noc, to grzech.
Że można zamknąć serce
przed miłością. I uczynić najsilniejszą z twierdz.
Ale w taką noc, ktoś jednak,
jakby więzy rozciął.
I miłość sama wkrada się do serc.
Ech, miłośnik z tego Aleksandra.
Tola Mankiewiczówna, wśród jesiennych róż,
uśmiecha się wśród odrobiny szczęścia w miłości…
Eugeniusz Bodo
pozujący dumnie
ze swoim arlekinem.
Taki drań. Taki z niego zimny drań...
Słońce. Ogromne słońce nad akropolem. Nad Atenami. Nad resztkami kamiennego masywu
na wyobraźnię.
Paulos Raptis:
Akropolis Adieu.
I co ja mam z wami zrobić? Nikt was nie chce. Nie słucha.
Wszyscy, co was wielbili umarli. Zaprzepaścili się w potoku dziejów.
Zaciskam
powieki.
Otwieram.
Barwne światło przenika do wnętrza przez wysokie witraże. Sprawia wrażenie uduchowienia.
A powtarzające się we wnętrzu wertykalne linie i znaczna odległość do sklepienia
kierują wzrok ku górze.
Jakby sala władysławowska, bądź bryła katedry w Amiens. Czy udziwniony konstrukt
Sagrada Familia.
I ten pogłos. Echonośne struktury dźwięku wkraczające przezroczystym wymiarem, niemalże świętym, do nieba…
A w dole. Cóż. Swoiste to katabasis eis antron.
Popękane, porysowane koła, obręcze.
Jakieś sprężyny, tekturowe wycinanki...
Zwoje zleżałej taśmy od szpulowych magnetofonów, perforowane wstęgi od komputerów.
W potłuczonych resztkach kineskopów połamane stosy drewnianych obudów od telewizorów.
I dalej jeszcze, i wciąż, i w nieskończoność to ów, ów… ów...
Od czegoś
jeszcze.
Od czegoś...
Ciągnące się znikąd donikąd
rozgałęzienia. Korzenie…
Żeliwne rury pradawnego krwiobiegu.
W absolutnym milczeniu trwa powolny przepływ wirującego kurzu.
Zamykam oczy.
Na skroniach
osiada powiew
nikłego tchnienia.
*
Otwieram.
Obejmuje
mnie ramionami…
Nicość.
*
Ktoś mi umarł, wiesz? Umarł i już. Umarł tak jak się umiera, umierając raz jeszcze.
Umarł…
A zresztą ty o tym wiesz, prawda? Wiesz o umieraniu wszystko.
Ty i matka. Oboje…
Jeśli opowiadacie o przeszłości to tak,
jakbyście nigdy nie mieli umrzeć.
I istnieli od zawsze w tym poza-świecie.
*
Wiesz, śnił mi się żebrak, który trzymał się balustrady, poręczy kładki.
Czy czegoś tam jeszcze. Stał, trzymając się usilnie poręczy
ze zbielałymi kostkami dłoni. Tak jakby relingu oceanicznego statku, podczas sztormowej nawały.
Trzymał się tak, podczas gdy inni patrzyli na niego ze wstrętem,
wytykając mu podarte spodnie, łachmany…
Marynarkę miał poplamioną, to fakt.
Wirowała wokół jego głowy natrętna pszczoła upojenia.
Śledził ją, zezował nań.
Odganiał ręką.
Raz jedną, to drugą.
I śpiewał. Nucił jakąś chwytliwą pieśń znaną tylko sobie.
Ale cały czas trzymając się poręczy, aby nie upaść,
nie stoczyć się w nicość z całym tym łoskotem zwalającego się w przepaść wszechświata..
I ta pszczoła. Brzęcząca pszczoła. Nie.
Milcząca i niewidzialna dla innych.
Będąca jak nicość. Jak nic.
Kołująca wokół jego głowy.
I te ściany. Ceglane ściany, ceglane mury kamienic…
Kuta, żeliwna brama wydająca jękliwy zgrzyt w uderzeniach wiatru.
Histeryczny pisk zawiasów w podmuchach,
w tchnieniach zimnej nocy,
w której niesie się popromienny pył
przenikającej wszystko śmierci. Umarłych przed wiekami.
Ich sponiewierane resztki
osiadają na ścieżce usianej igliwiem.
Na asfalcie drogi.
Na żwirze
parkowej alei....
Na betonowych płytach chodnika tego miasta,
do którego idę, podążam, do którego nieustannie powracam na jawie, we śnie.
Do którego
jadę wciąż
i jadę do nikogo…
Na marmurowej posadzce
opuszczonego pałacu
czyjeś kroki, świetliste kręgi.
Słońce spadające z wysoka. Jaskrawe bryły...
*
Czy ty mnie kochasz? Powiedz szczerze. Mów!
Albowiem twoje milczenie. To twoje milczenie zza grobu...
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-10-10)
***
https://www.youtube.com/watch?v=0W5K3U9l7MU
Arsis, 22 september 2024
Nadejście
Widzisz? Popatrz. Jakoś mnie tak nawiedziło. Jakieś wizje nie wiadomo skąd. Jakieś niedowidzenia.
Twarz przy
twarzy.
Patrz!
Spójrz!
Upadam na lustro. Na tę szklaną powłokę.
Całym sobą. Nie-sobą.
Moje usta. Twoje usta.
Łączą się, spajają.
Niczyje. Śmiertelnie blade…
Co to jest? Co się tak kołysze? Kolebie za ścianą, w ścianie. We mnie?
Upadam ze szklanką, która rozpryskuje się na miliardy iskier
w potwornych rozbłyskach nuklearnych syntez.
I popatrz. Znowu te same sterty gazet. Pożółkłe.
Poplamione. Podeptane…
Znowu jakieś zgrzyty za ścianą. Stukania.
Nade mną…
Wszędzie coś się wciąż czegoś dopomina, doprasza…
Wystają zewsząd
czyjeś ręce.
Uschnięte patyki.
Spalone w śmiertelnej gorączce.
I oto stoję i wpatruję się w pełznące ku sufitowi żeliwne rury. Całe w pajęczynach i kurzu. W kącie
pokoju.
W mdławym blasku wiszącej lampy.
W te rozgałęzienia u szczytu grani.
Dotykam je. Muskam opuszkami palców.
Próbuję się na nie wspiąć, jakby na jakieś drzewo początku. Drzewo stworzenia.
Otula mnie otchłań nocy.
Omiata dalekim cmentarnym oddechem.
Ktoś idzie
Wspina się po stopniach schodowej klatki..
To powracająca zza grobu moja matka. Stąpa ciężko. Ściska kurczowo drewnianą poręcz.
Jestem tu sam na sam z tymi dziwnymi trzaskami, stuknięciami, zgrzytami.
Mimo że ledwie słyszalnymi. Mimo że prawie niesłyszalnymi.
Coś szepczę z samym sobą na zasadzie
cichego porozumienia,
gotów spojrzeć w oczodoły pełne czarnej ziemi.
I czuję na ramionach jak obłapują mnie czyjeś lodowate palce.
Rozglądam się na boki. Powoli odwracam. Przytula się do mnie pusta przestrzeń.
(Włodzimierz Zastawniak, 2024-09-22)
***
https://www.youtube.com/watch?v=KvFhV7qT3IE
Latest comments:
21 november 2024
Jaga
Gdybym ci ja umiała ;) Ale zanucić można jakby
21 november 2024
:))
20 november 2024
sam53
smacznego....
20 november 2024
nuty są? poproszę
20 november 2024
dzięki... :))))
20 november 2024
można się nauczyć ale po co...
20 november 2024
Teresa Tomys
Jest nas więcej...
20 november 2024
Jakieś przekłamanie w tekście i nie wiem z
20 november 2024
Mnie deszcz zawsze kołysze do snu :)
20 november 2024
Szkoda, że nie ma już podpięć.
20 november 2024
To ja.
20 november 2024
Tak :)) W ogóle, mosty NY są bardzo klimatyczne:)
21 november 2024
wiesiek
21 november 2024
Jaga
20 november 2024
wiesiek
19 november 2024
Eva T.
19 november 2024
wiesiek
19 november 2024
Jaga
19 november 2024
.
19 november 2024
.
19 november 2024
.
19 november 2024
.